Yalın Hastanecilik ve Liderlik
🎙️Prof. Dr. Mustafa Ayberk Kurt ile Röportaj
2024'ün En Değerli İçeriğine Hoş Geldiniz!
Bugün sizlere sadece harika bir röportaj değil, aynı zamanda alanında uzman ve ilham verici bir konuğu sunuyoruz. Prof. Dr. Mustafa Ayberk Kurt ile "Yalın Hastanecilik ve Yalın Liderlik" üzerine Akmaniçe'nin gerçekleştirdiği bu keyifli sohbeti, Mentor Health ekibi olarak sizler için hazırladık.
Prof. Dr. Mustafa Ayberk Kurt, sağlık yönetimi ve liderlik alanında uzmanlaşmış, yalın yönetim modelleri üzerine önemli çalışmalara imza atmış bir akademisyendir.
1996-1999 yılları arasında İngiltere'de University of London, St George’s Hospital Medical School'da sinir bilimi alanında doktora yapmıştır.
Türkiye'de ise Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde anatomi uzmanlığı eğitimi almış ve burada yardımcı doçent, doçent ve profesör unvanlarıyla görev yapmıştır. Ayrıca, İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı olarak da hizmet vermektedir.
Profesör Kurt’un, 900’ün üzerinde atıf almış çok sayıda uluslararası ve ulusal makalesi, dört ödülü vardır. Çalışmalarıyla hem akademik hem de pratik alanda değer oluşturan hocamız, sağlık sektörüne ilham veren bir lider ve mentordur.
Yalın Hastanecilik ve Yalın Liderlik üzerine Prof. Dr. Mustafa Ayberk Kurt ile gerçekleştirdiğimiz bu keyifli röportajda, yalın hastaneciliğin merak edilen sorularını ele aldık. Gelin, şimdi sorularımız ve hocamızın ilham verici yanıtlarıyla süreci daha yakından inceleyelim.
1. Yalın Hastanecilik Nedir?
Yalın hastanecilik, sağlık hizmetlerinde israfları azaltmayı ve süreçleri optimize ederek değer yaratmayı hedefleyen bir düşünce sistematiğidir.
Bu yaklaşımın temel prensipleri;
Değerin tanımlanması,
İsrafın önlenmesi,
Süreçlerin sürekli iyileştirilmesidir.
Yalın düşünce, yalnızca bir kalite yönetim sistemi değil, aynı zamanda bir felsefe, teknikler bütünü ve yönetim sistemi olarak tanımlanır. İsraf, yalnızca finansal kayıplarla sınırlı olmayıp, çalışanların zaman kaybı, gereksiz hareketler, hatalı işlemler ve beklemeler gibi unsurları da içerir.
Amaç, süreçleri bir nehir gibi akıcı hale getirerek hastalar için değer üretmektir.
Bu sistem, "değeri akıtma" ve "süreçlerin sürekliliğini sağlama" felsefesi üzerine kuruludur. Sürekli iyileştirme (continuous improvement), yalının vazgeçilmez bir unsurudur. Değer akış haritaları gibi araçlar kullanılarak süreçlerin analizi yapılır, israflar tespit edilir ve ortadan kaldırılır.
Yalın hastanecilik, ancak liderliğin aktif katılımıyla sürdürülebilir bir yönetim modeli haline gelebilir.
Liderlik, bu felsefenin hayata geçirilmesi ve tüm çalışanların sürece dahil edilmesi için kritik öneme sahiptir.
2. Yalın Liderliğin Rolü Nedir?
Yalın liderlik, yalın yönetim sistemlerinin başarılı bir şekilde uygulanmasında ve sürdürülebilirliğin sağlanmasında kilit bir rol oynar. Lider, yalnızca süreçleri yönetmekle kalmaz; aynı zamanda kurumun genel felsefesini benimseyip çalışanlarına aktarır. Bu yaklaşımda lider, ekip üyelerinin öğrenmesini teşvik ederken, aynı zamanda süreçlerden öğrenir. Lider, çalışanlara rehberlik ederek değer oluşturan süreçlere odaklanılmasını sağlar ve ekip üyelerinin potansiyellerini ortaya çıkarmasına yardımcı olur.
Liderin varlığı, süreçlerin akıcı hale getirilmesi ve israfların önlenmesi için gereklidir.
Yalın düşüncenin temel prensipleri olan "amaç, süreç, insan" (3P: Purpose, Process, People) arasında uyum sağlanması liderin sorumluluğundadır. Bu süreçte, liderin ekibine rehberlik etmesi ve onları motive etmesi önemlidir. Hocamız özetle, “lider olmadan yalın düşüncenin etkili bir şekilde uygulanması ve kurumsal bir dönüşüm sağlanması mümkün değildir.”
3.Yalın hastanecilik uygulamalarını hayata geçirirken karşılaşılan başlıca zorluklar nelerdir ve bu engeller nasıl aşılabilir?
Yalın uygulamalarda karşılaşılan en büyük zorluklardan biri, bilgi eksikliği ve liderlik desteğinin yetersiz olmasıdır. Kurumlar genellikle yalın yaklaşımı tam anlamadan uygulamalara başlamakta, bu da başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. Ayrıca, sürdürülebilirlik sağlanamamakta ve sistemler pilot projelerin ötesine geçememektedir.
Eski alışkanlıkların geri dönmesi, süreçlerin akıcı bir şekilde devam etmesini engellemektedir. Yetersiz eğitim ve farkındalık eksikliği, bu süreci daha da zorlaştırmaktadır.Bu zorlukların üstesinden gelmek için doğru eğitim programlarının düzenlenmesi, yalın konusunda uzman bir danışmandan destek alınması ve pilot projelerle küçük ölçekli uygulamalar yapılması önerilmektedir.
Pilot projeler, yönetim sistemlerinin nasıl entegre edileceği konusunda rehberlik sağlar. Ayrıca, liderlerin ve ekiplerin yalın düşünceyi benimsemesi için sürekli eğitim ve mentorluk sağlanmalıdır.
Yalın felsefesinin sürdürülebilir bir şekilde uygulanması, ancak güçlü bir liderlik ve öğrenme kültürüyle mümkün olabilir.
4. Yalın hastanecilik uygulamalarının hasta memnuniyeti ve çalışan motivasyonu üzerindeki etkileri nelerdir?
Yalın hastanecilik, çalışanların sürece aktif katılımını sağlayarak motivasyonu artırır ve aidiyet duygusunu güçlendirir.
Özellikle sahada çalışan sağlık personelinin fikirlerinin dinlenmesi ve süreçlere dahil edilmesi, onların daha motive ve verimli olmasını sağlar. Çalışanlar, oluşturdukları değerin hayata geçtiğini gördüklerinde kendilerini kuruma daha bağlı hisseder. Ekonomik kazançlar önemli olsa da, yalın yaklaşımda çalışan memnuniyeti daha çok katılım ve değer yaratma üzerinden sağlanır.
Hastalar açısından yalın uygulamaları, süreçlerdeki bekleme sürelerinin azaltılması ve şeffaflığın sağlanmasıyla memnuniyeti artırır.
Hasta deneyiminin iyileştirilmesi, hastaların sağlık hizmetlerinden duyduğu güveni ve memnuniyeti doğrudan etkiler. Yalın felsefesi, hasta odaklı bir yaklaşımı teşvik ederek, hastanın süreçlere dahil edilmesini ve değer yaratma sürecinde aktif bir rol oynamasını sağlar. Bu yaklaşım, hem hasta hem de çalışan memnuniyetini artırarak kurumların verimliliğini yükseltir.
5.Sağlık sektöründe yalın yönetim ve liderlik yaklaşımlarının geleceğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yalın yönetim, sağlık sektöründe ciddi bir potansiyel sunmasına rağmen uygulanması ve sürdürülebilirliğin sağlanması zorluklar barındırır.
Doğru uygulandığında maliyetlerin düşmesi, israfların azalması ve süreçlerin daha akıcı hale gelmesi gibi avantajlar sağlar. Ancak, lider değişikliği gibi durumlar bu sistemlerin devamlılığını zorlaştırmaktadır. Yalın sistemlerin sürdürülebilir olması için liderlerin sürekli öğrenmeye açık olması ve ekiplerini bu felsefeye dahil etmesi gerekmektedir.
Gelecekte yalın yaklaşımlar, sağlık kurumlarında kaliteyi artırma ve maliyetleri düşürme potansiyeline sahiptir. Ancak bu dönüşüm, liderlerin yalın felsefesini sahiplenmesi ve tüm çalışanların katılımıyla mümkün olabilir. Yalın düşüncenin uygulanması ve sürdürülmesi, kurumların hem ekonomik hem de operasyonel olarak daha güçlü bir yapıya kavuşmasını sağlayacaktır.
6. Yalın Hastanecilik Sadece Süreç İyileştirme Mi?
Yalın hastanecilik, yalnızca süreç iyileştirmeyi değil, aynı zamanda hasta odaklı bir sağlık kültürüne geçişi ifade eder. Süreçlerin optimize edilmesi, israfların azaltılması ve değer yaratan bir sistemin oluşturulması, yalın yaklaşımın yalnızca bir parçasıdır.
Temel felsefesi, tüm çalışanların ve hastaların sürece aktif katılımıyla daha iyi bir sağlık hizmeti sunmaktır. Ancak yalını yalnızca bir iyileştirme yöntemi olarak görmek, bu felsefenin tam anlamıyla anlaşılmadığını gösterir.
Türkiye’de bu dönüşümün en büyük engeli, yalın düşüncenin yanlış anlaşılması ve eksik uygulamalarla sınırlandırılmasıdır.
Birçok kurum, yalın felsefesini bir öğrenme ve dönüşüm sistemi yerine, kısa vadeli bir iyileştirme aracı olarak görmektedir.
Bu nedenle, yalın hastaneciliğin tam potansiyelini gerçekleştirmek için eğitim, liderlik ve sürdürülebilir bir yaklaşım şarttır. Doğru bir anlayış ve uygulama, hasta odaklı bir sağlık kültürüne geçişte önemli bir adım olacaktır.
Hocamızın verdiği cevaplardan ortaya çıkan en önemli nokta, yalın hastanecilik ve liderliğin yalnızca bir yönetim veya iyileştirme sistemi değil, aynı zamanda bir felsefe ve kültür değişimi olduğu gerçeğidir. Sağlık sektöründe bu felsefenin başarısı, liderlerin aktif katılımı ve tüm ekip üyelerinin süreçlere dahil edilmesiyle mümkündür. Yalın liderlik; iletişim becerileri, sürekli öğrenme, değer odaklı yaklaşım ve sahaya hakimiyet gibi temel yetkinlikleri gerektirir.
Hocamız, yalın düşüncenin insan odaklı bir sistem olduğunun altını çizerek, çalışanların ve hastaların süreçlere katılımının hem memnuniyeti artıracağını hem de süreçlerin akıcılığını sağlayacağını vurgulamıştır. Liderlik, burada yalnızca süreçleri yöneten değil, değişim ve dönüşümü gerçekleştiren bir güç olarak tanımlanmıştır.
Sonuç olarak, yalın sistemlerin başarıya ulaşması ve sürdürülebilirliğin sağlanması için liderlerin vizyon sahibi, öğrenmeye açık ve iletişimde güçlü bireyler olması gerektiği ifade edilmiştir. Hocamıza, bizlere vakit ayırdığı için tekrar teşekkür ediyoruz.
Sağlıcakla kalın.