Dünya Krizlerle Boğuşurken
WHO 2025 Çağrısı
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2025 Sağlık Acil Durum Çağrısı, küresel sağlık sisteminin karşı karşıya olduğu büyük krizleri gözler önüne seriyor. Artan çatışmalar, salgın hastalıklar, göç dalgaları ve iklim değişikliği sağlık hizmetlerini tehdit ederken, milyonlarca insan temel sağlık hizmetlerinden mahrum kalıyor.
İşte 2025 yılı için sağlık alanındaki en büyük acil durumlar.
1. Çatışmalar ve Sağlık Hizmetlerinin Çöküşü
Savaş ve siyasi istikrarsızlık, sağlık sistemlerini büyük ölçüde etkiliyor. WHO’nun verilerine göre, 2025 yılında 17 büyük çaplı sağlık acil durumu yaşanacak. Bunların en ciddi olduğu bölgeler:
Sudan: 30 milyondan fazla insan acil insani yardıma muhtaç. 2,9 milyon Sudanlı çocuk felç aşısı bekliyor.
Ukrayna: Devam eden savaş nedeniyle 12,7 milyon insan sağlık hizmetlerine erişemiyor.
Filistin: Gazze’de sağlık altyapısı büyük ölçüde çöktü, çocuk felçli vaka sayısı hızla artıyor.
Haiti ve Myanmar: Çeteler ve siyasi çatışmalar sağlık hizmetlerini durma noktasına getirdi.
WHO, bu bölgelerde temel sağlık hizmetlerinin devam edebilmesi için 1,5 milyar dolarlık bağışa ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
2. Salgın Hastalıklar ve Yeniden Dirilen Tehditler
Sağlık sistemlerinin zayıflaması, salgın hastalıkların yayılmasını hızlandırıyor. 2025’te küresel sağlık için en büyük tehditler şunlar:
Kolera: 2024 yılında 751.400 vaka ve 5.200 ölüm kaydedildi.
Mpox (Maymun Çiçeği): Özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti başta olmak üzere birçok ülkede yayılıyor.
Felç: Aşılamaların aksaması nedeniyle yeni felç vakaları artıyor.
Özellikle kriz bölgelerinde aşılama kampanyalarının devam edebilmesi için WHO, uluslararası toplumdan 45,6 milyon dolar fon talep ediyor.
3. İklim Değişikliğinin Sağlığa Etkisi
İklim değişikliği, küresel sağlık için giderek daha büyük bir tehdit haline geliyor. WHO’nun verileri gösteriyor ki:
2024, tarih boyunca kaydedilen en sıcak yıl oldu.
Güney Sudan’da seller nedeniyle 226.000 kişi yerinden oldu, 58 sağlık tesisi kullanılamaz hale geldi.
Aşırı sıcaklıklar sıtma, dang humması ve diğer enfeksiyon hastalıklarının yayılmasını hızlandırıyor.
WHO, sağlık sistemlerinin iklim krizine karşı daha dayanıklı hale getirilmesi için acil önlemler alınması gerektiğini belirtiyor.
4. Küresel Sağlık Fonlarında Büyük Açık
WHO’nun 2024 yılında insani yardımlar için öngördüğü fonun sadece %40’ı sağlanabildi. Bu durum kritik sağlık hizmetlerinde aksamalara neden oldu:
Gıda krizi nedeniyle yetersiz beslenmeye bağlı ölümler arttı.
Aşı tedariki yetersiz kaldığı için kızamık ve difteri vakalarında artış görüldü.
Temel sağlık hizmetleri birçok bölgede durma noktasına geldi.
WHO, küresel dayanışmanın önemini vurgulayarak acil müdahale fonlarına katkı sağlanması gerektiğini belirtiyor.
Geleceğe Dair Umut Var mı?
WHO, krizlere karşı hızlı müdahale edebilmek için esnek finansman, erken uyarı sistemleri ve bölgesel sağlık dayanıklılığı konularında yatırımları artırmayı hedefliyor. Ancak, bu süreçte uluslararası toplumun ve bireylerin desteği hayati önem taşıyor. Sağlık bir insan hakkıdır ve herkesin bu hakka erişebilmesi için küresel dayanışma şart.
En iyi ilaç, barıştır.
Sağlıcakla kalın.